بر اساس آخرین پژوهشها در مورد روانگردان تعریف مشخصی وجود دارد  که  روان‌گردان به دسته‌ای از مواد طبیعی یا ساختگی گفته می‌شود که با تأثیری که بر مغز و سلسله اعصاب انسان می‌گذارند وی را از حالت طبیعی خارج می‌کنند

"دکتر سعید صفاتیان" مدیرکل درمان، باز پروری و حرفه آموزی ستاد مبارزه با مواد مخدرچندی پیش    گفت: یک میلیون و 200 هزار معتاد بر اساس آخرین آمار معتادان در کشور زندگی می   کنند   .
و از این تعداد پنج درصد آنها مصرف کننده مواد مخدر صنعتی و توهم   زا هستند  .
براساس آخرین آماری که از سوی سازمان مبارزه با مواد مخدر منتشر گشته حدود 60 هزار نفر از معتادین در کشور ما مصرف کننده مواد اعتیاد آور روان گردان از شاخه آمفتی تامین‌ها هستند. موادی که نسبت به مواد مخدرهای سنتی همچون تریاک و هروئین و حشیش جدیدتر و جز دسته مواد صنعتی محسوب می‌شوند. دراین بین، به نظر می‌رسد به واسطه جدید بودن این مواد تاکنون مثل مواد مخدر سنتی در مورد آنها روشنگری و به نوعی آگاهی بخشی صورت نپذیرفته و برای همین در چند سال اخیر با موجی از گرایش برخی افراد جامعه به سمت این مواد مخدرهای صنعتی بوده‌ایم.

این موضوع درحالی است که بر اساس آمارها بیش از نیمی از افرادی که به سمت مواد مخدرهای جدید گرایش پیدا می‌کنند جوان هستند، که این موضوع به نوعی تفاوت ماهوی این مواد با موادمخدر سنتی را نشان می دهد؛ چرا که از قرار معلوم مواد روانگردان به دلیل ایجاد شرایط خاص فیزیولوژیکی پس از مصرف به نوعی برای جوانان جذابیت کاذب ایجاد کرده‌اند و این جذابیت در جلب نظر جوانان تاثیر به سزایی داشته است.

روانگردان چیست و چه بلایی به بار می‌آورد؟

در این بین باید توجه داشت که بر اساس آخرین پژوهشها در مورد روانگردان تعریف مشخصی وجود دارد  که  روان‌گردان به دسته‌ای از مواد طبیعی یا ساختگی گفته می‌شود که با تأثیری که بر مغز و سلسله اعصاب انسان می‌گذارند وی را از حالت طبیعی خارج می‌کنند. همچنین اثر اصلی این مواد تغییر دادن شناخت و ادراک فرد می باشد و به همین دلیل به این مواد توهم‌زا گفته می‌شود که ال اس دی از اصلی‌ترین شاخه های چنین موادی محسوب می شود.

همچنین معیار هالیستر برای شناخت ماده روانگردان به شکل زیر است:

  1- نسبت به بقیه اثرات دارو، تفاوت در نوع بینش و فکر باید آشکار و غالب باشد

2- از لحاظ فکری و حافظه اثر حداقلی داشته باشد

3- بیحسی، گیجی، بیحالی، و یا انگیزش بیش از حد نباید اثر اصلی باشد

4- اثرات جانبی خود به خود روی سیستم اعصاب باید حداقلی باشد

5- هیچگونه وابستگی ایجاد نکنند

در این میان باید توجه داشت بر حسب شرایط، ممکن است یک دارو اثرات متفاوتی روی یک فرد ثابت داشته باشد.

تمام معیارهای بالا در اکثر مواقع در بین مصرف کنندگان که برای بار چندم خود مصرف می‌کنند به عینه دیده می شود. از سوی دیگر با اینکه بسیاری از مصرف کنندگان آمفی تامینها به پیامدهای خطرناک مصرف آن آگاه هستند باز هم در چند سال اخیر شاهد گرایش روز افزون برخی از شهروندان به آنها بوده‌ایم. این در حالی رخ می دهد که از چند سال پیش رسانه ملی آگاهی رسانی در این زمینه را آغاز کرده و دراین زمینه مستندهای مانند شوک که از شبکه سوم سیما پخش می‌شود را روی آنتن برده است.

واکسینه کردن، کار ویژه خانواده ایرانی

هر چند که وضعیت آگاه سازی و هشدار دهندگی رسانه ملی در مورد مواد روانگردان هنوز در حد مطلوب نیست اما به هر حال جریان آن آغاز گشته و باید روز به روز بهتر شود. اما در این بین نکته ای که بسیار قابل توجه و مهم است اندیشیدن به راه چاره ای است که یک واکنش سریع در مقابل این موج گسترش محسوب شود و به نوعی بتوان با این راه چاره تا حد ممکن به سرعت درمقابل گرایش جوانان به این سمت ایستاد.

دکتر پرویز محمدی با تاکید چندین باره لزوم آگاهی رسانی رسانه ها در این زمینه بهترین راه حل را واکسینه کردن روحی افراد می داند.

این استاد دانشگاه در این زمینه بر این باور است که افراد باید قبل از ورود به جامعه از طریق خانواده ها واکسینه شوند چرا که به تعبیر او تنها از این راه است که می توان مقابل گرایش قطعی فرد به این سمت را گرفت.

از سوی دیگر به عقیده این استاد دانشگاه در صورتی که خانواده ها به صورت جدی و در تعاملی مستقیم با سازمانهای ذی ربط وارد تعامل شوند هم هزینه جامعه برای مبارزه با این معظل رو به گسترش پایین خواهد آمد و هم خانواده ها با آرامش بیشتری به روند اجتماعی کردن فرزندان خود ادامه می‌دهند.

در این میان از یک نکته هم نباید چشم پوشی کرد آن هم اینکه اگر در گذشته فردی به دلیل مصرف چندین باره مواد مخدر سنتی در طول چند سال دچار فرسودگی و یا مشکلات مختلف می‌شد مواد روانگردان صنعتی در عرض زمان بسیار کمتری این مسائل را برای فرد پیش می‌آورد و حتی در اخبار و آمارهای منتشر شده این موضوع به عینه مشاهده شده که برخی افراد در همان اولین بار مصرف در اثر اوردوز جان خود را از دست داده‌اند.

 این درحالی است که در چند سال اخیر خبرهایی مبنی بر تولید شیشه درآشپزخانه های زیرزمینی هم منتشر گردیده است که این موضوع برای بسیاری از کارشناسان نگرانی های مضاعفی را به وجود آورده،چرا که به باور این افراد شیشه به خودی خود یکی از خطرناک ترین و زیان‌بارترینهای مواد مخدر صنعتی محسوب می‌شود و هنگامی که در اینگونه مکانهای زیرزمینی تولید می‌شود آسیبهای آن چندین برابر می‌گردد. دراین راستا بارها مشاهده شده که در تولید شیشه در آشپزخانه های زیر زمینی از موادی همچون مدفوع حیوانات هم استفاده شده است. این موضوع در حالی رخ می دهد که در خبرهای منتشر شده بارها دیده شده که مردی همسر خود را به دلیل مصرف شیشه و توهم ناشی از آن به شیوه‌های مختلف به قتل رسانده است.

باید با جامعه پذیری هزینه مبارزه را کاهش داد

حال با توجه به این مسائل گویا راه دیگری باقی نمی ماند جز کار کردن روی خانواده ها! چرا که در چندین سال گذشته کشور هزینه های فراوانی در راه مبارزه قهری با مواد مخدر داده است.هزینه هایی که باید هر چه سریعتر برای کاهش آن راهی پیدا کرد.

پرویز محمدی با تاکید براینکه خانواده باید ملجا و پناهگاه باشد تنها راه کاهش هزینه در این موضوع را تبیین نحوه صحیح برخورد با فرزندان برای خانواده می‌داند. این جامعه شناس براین باور است که والدین باید بیاموزند که در سن بلوغ فرزندان دارای حسها و امیال مختلفی همچون استقلال طلبی هستند و در همین راستا ممکن است به گروههای دوستی گرایش داشته باشند و به این ترتیب به دور شدن از فضای خانواده سوق پیدا کنند. در این میان خانواده ها نباید در مقابل چنین امیالی با موضع گیری برخورد کنند و همه چیز را مورد نفی قرار دهند  بلکه باید با برخورد مشفقانه و به مانند یک دوست در کنار فرزند خود قرار بگیرند تا به این وسیله او را به سمت درست هدایت کنند.

صحبتهای این استاد دانشگاه دراین زمینه در حالی است که بر اساس مشاهدات گردآوری شده، این موضوع به اثبات رسیده که بخش قابل توجهی از افرادی که به وسیله مواد روانگردان معتاد شده‌اند از بستر خانواده‌ها به نوعی گریزان بوده‌اند و همین مسئله به تدریج باعث شده که گروههای نامطلوب دیگری جای خانواده را برای آنها بگیرد که این موضوع نقش اساسی در انحراف آنها داشته است.

دراین میان از این مسئله هم نباید چشم پوشی کرد که واکسینه کردن نسل جوان از طریق روانی در بستر خانواده، بهترین نوع از جامعه پذیری است که می تواند نقش موثری در داشتن یک جامعه سالم در آینده داشته باشد.

درواقع تحقق این موضوع هم به نفع خانواده ها خواهد بود و هم به نفع کلیت جامعه! به همین دلیل هم رسانه ملی در راس رسانه‌های دیگر باید خیلی جدی‌تر از پیش وارد عمل شود و به خانواده نحوه درست برخورد کردن با نوجوانان را بیشتر و بهتر بیاموزد تا به این وسیله پیشاپیش از بسیاری از مسائل جلوگیری شود.