براساس شواهد موجود و روندی که در چند ماه اخیر رخ داده قطر سعی دارد جای عربستان را برای آمریکا در منطقه بگیرد وبه همین علت هم این رویای تحقق ناپذیر را در تصمیم گیریهای خود دخیل کرده است.

نگاهی به چرایی موضع گیریهای قطر در مسائل سوریه

قطر در رویای ژاندارمی آمریکایی‌ها در منطقه

براساس شواهد موجود و روندی که در چند ماه اخیر رخ داده قطر سعی دارد جای عربستان را برای آمریکا در منطقه بگیرد وبه همین علت هم این رویای تحقق ناپذیر را در تصمیم گیریهای خود دخیل کرده است.

تحولات اخیر سوریه و مسائل مربوط آن، به ویژه مطرح شدن قطعنامه ای علیه این کشور در سازمان ملل  یکی از مهمترین خبرهای دنیای رسانه ها در چند هفته اخیر بوده است.دراین میان نکته ای که تا به امروز و در یک بررسی کلی می توان به آن اشاره کرد این است که کشورهای غربی به دلیل برخی منافع خود بدون داشتن دلایل منطقی درپی تصویب قطعنامه‌ای علیه سوریه هستند. قطعنامه ای که صراحتا در امورکشور سوریه مداخله شده است؛ چرا که در  یکی از بندهای این قطعنامه برکنار رفتن بشار اسد از قدرت صریحا تاکید شده  و این موضوع به تعبیر روسیه و چین مصداق بارز دخالت در امور دیگر کشورهاست و به همین علت این دوکشور این قطعنامه را وتو کردند.

دراین میان نکته ای که  جالب بوده و مورد توجه برخی از کارشناسان قرار گرفته توجه بیش از حد قطر به تحولات سویه و اصرار مقامات این کشور برای تصویب قطعنامه غربی ها علیه سوریه است. اصرار قطری‌ها در چند هفته اخیر تا جایی پیش رفته که این کشور از وتو این قطعنامه توسط روسیه به شدت خشمگین گردیده و خشم خود را از طریق نماینده خود به صورت عجیب وغربی اعلام داشته است.

دراین باره حمد بن جاسم، وزیر خارجه قطر، که از وتو روسیه و چین  به شدت خشمگین بود  چند روز گذشته به چورکین گفت: درباره وتو کردن قطعنامه علیه سوریه به شما هشدار می‌دهم. روسیه باید با قطعنامه موافقت کند و گرنه همه کشورهای عربی را از دست می‌دهد.

همچنین شنیده ها حاکی از آن است که چورکین در پاسخ به این حمله لفظی  نخست وزیر قطر، این چنین پاسخ داده: شما اینجا میهمان شورای امنیت هستید. احترام خودت را نگه دار و نگاهی به اندازه خودت بکن. من اساسا با شما حرفی ندارم. من به نمایندگی از روسیه کبیر، فقط با بزرگان صحبت می‌کنم.

حتی دراین باره برخی منابع دیگر به نقل از چورکین نوشتند که وی خطاب به حمد بن جاسم گفت: اگر دوباره با همین لحن با من صحبت کنی، از امروز به بعد، دیگر چیزی به نام قطر وجود نخواهد داشت.

این تنش لفظی میان مقامات روسیه و قطر در حالی است که قطر در مورد سوریه همان حرفهایی را تکرار می کند که غربی ها می زنند. دراین میان کارشناسان براین باورند که کشور کوچک وکم ظرفیت قطر به دنبال این است که به وسیله همراهی با آمریکا نقش قابل توجهی در منطقه بدست بیاورد.

هفته پیش هفته‌نامه فلسطینی المنار در این زمینه از تلاش قطر برای تغییر نظام سوریه سخن به میان آورد. بر اساس گزارش این هفته نامه، منابع دیپلماتیک اروپایی از رایزنی گسترده قطر با این کشورها برای طرح پرونده سوریه در شورای امنیت سخن گفته اند. همچنین آلن ژوپه، وزیر امور خارجه فرانسه با بیان این موضوع تاکید کرده بود که قطری‌ها به پاریس فشار می‌آورند تا پرونده سوریه هر چه سریع‌تر به شورای امنیت رفته و طرح حمله به آن کشور از سوی ناتو مطرح شود و در این مسیر قطر حاضر است همه هزنیه‌های جنگ احتمالی را هم پرداخت کند.از سوی دیگر شنیده ها حاکمی از آن است که قطریها نقش مهمی در واکنشهای تند و بی‌منطق اتحادیه عرب داشته اند.

تمام این مسائل درحالی مطرح می شود که قطر تبادلات فوق العاده زیادی با غرب و آمریکا دارد به گونه ای که بخش عظیمی از سرمایه گذاریهای نفتی در قطر به وسیله آمریکا صورت گرفته است. سرمایه گذاری کمپانی شورون آمریکا در قطر به ارزش 4/5 میلیارد دلار تنها یکی از این سرمایه گذاریهای نفتی آمریکا در قطر محسوب می شود.

اما در این بین برخی هم بر این باور هستند که قطر در توهم حمایت آمریکا اسیر شده و در حال حاضر به صورت چشم بسته پشت سر آمریکا گام برمی دارد و این در حالی رخ داده که آمریکا از قطر استفاده ابزار گونه ای دارد.  

لازم به ذکر است که برجسته کردن شبکه  «الجزیره» قطر هم در همین راستا بوده است؛ چرا که اگر به تمام پتانسیلهای شبکه الجزیره نگاهی بیاندازیم متوجه می شویم که این شبکه آنقدرها هم که رسانه های غربی آن را برجسته کرده اند حرفه ای و قابل توجه نیست،؛ بلکه این شبکه ‌های خبری غرب هستند که با استنادات دائم به این شبکه تلاش دارند آن را بزرگ جلوه کنند که این مسئله از بازیهای رایج رسانه های غربی است.

دراین میان، این نکته  به نظر می رسد که کشور کوچک قطر با یک میلیون وهفتصدهزارنفر جمعیت، پتانسیلی برای این گونه مانورها ندارد و اگر در این چند روز اخیر در ماجرای سوریه به این شکل پرخاشگری سیاسی می کند وسعی در تحت تاثیر قرار دادن کشورهای عربی دارد تنها به پشتوانه آمریکا ودیگر کشورهای غربی چنین گامهایی بر می دارد.

ضمن آنکه نباید از این مسئله هم چشم پوشی کرد که در واکنشهایی که اتحادیه عرب علیه سوریه داشته کشور قطر به همراه عربستان نقش اساسی را ایفا کرده است. به گونه ای که بر اساس گزارش  هفته نامه فلسطینی المنار،شب قبل از جلسه حساس اتحادیه عرب درباره تحولات سوریه ،صعود الفیصل وزیر خارجه عربستان با همتای قطری خود حمدبن جاسم دیدار داشته تا مواضع آنها براساس نظریات غرب یک دست شود.

این هماهنگی درحالی صورت پذیرفته که براساس شواهد موجود و روندی که در چند ماه اخیر رخ داده قطر سعی دارد جای عربستان را برای آمریکا در منطقه بگیرد وبه همین علت هم این رویای تحقق ناپذیر را در تصمیم گیریهای خود دخیل کرده است،در این حین باید اشاره داشت که پس از انقلاب اسلامی ایران،عربستان هم نتوانست جای ایران را به عنوان ژاندارم منطقه پر کند؛ چرا که عربستان هیچ کدام از توانها و پتانسیلهای ایران را نداشت.حال با این وضعیت این سوال پیش می آید که آیا کشور محدودی مانند قطر می تواند جای عربستان را بگیرد یا این کشور هم در رویایی خام به سر می برد؟