در فاصله کمتر از 45 روز به برگزاری دهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران هنوز سازندگان فیلم‌های تبلیغاتی نامزدهای احتمالی مشخص نیست و اخبار منتشرشده در این زمینه مرتب تکذیب می‌شود.

با نزدیک شدن به دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در سال 88 و 15 اردیبهشت‌ماه که ثبت‌نام کاندیداها به طور رسمی آغاز می‌شود موج به راه افتاده در سه دوره اخیر انتخابات، از پیوند عمیق بین سینما و این واقعه سیاسی-اجتماعی خبر می‌دهد.

بحث ساخت فیلم انتخاباتی برای کاندیداها از هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در سال 76 و نامزدی سیدمحمد خاتمی و در نهایت پیروزی او تبدیل به موضوعی داغ شد. البته این نکته می‌تواند بیش از هر چیز متأثر از خاستگاه خاتمی و پیوند ناگسستنی او با فرهنگ و هنر و اهالی این حیطه باشد که شرایطی فراهم کرد تا سینماگران با انگیزه شخصی و ایده‌های جدید پل ارتباطی هنر هفتم و سیاست را برقرار کنند.

این حس مشترک در انتخاب هشتمین دوره در سال 80 که منجر به ابقاء سیدمحمد خاتمی در ریاست جمهوری شد، ادامه یافت. انتخابات نهمین دوره (سال 84) هرچند به رئیس جمهوری دکترمحمود احمدی‌نژاد انجامید، اما روند ارتباط بین سینماگران و سیاستمداران ادامه یافت تا فیلمسازان با ساخت فیلم تبلیغاتی هر یک از نامزدها نقشی تعیین‌کننده در انتخابات داشته باشند.

محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری کنونی با فیلمی ساخته جواد شمقدری وارد میدان و در نهایت پیروز شد. شمقدری هر چند سینماگری پرکار نیست و فیلم "توفان شن" تنها نقطه برجسته کارنامه کم تعداد اوست، اما با گام نهادن در این عرصه شانس حضور خود را در مقام مشاور فرهنگی رئیس جمهوری بالا برد.

جایگاهی که در این چهار سال حفظ شد و البته امیدی که به حضور وی برای بسط رابطه رئیس جمهوری با حوزه فرهنگ و هنر بخصوص سینما می‌رفت، تحقق نیافت. از عواقب این مشاوره شاید بتوان به نشست دیرهنگام محمود احمدی‌نژاد با سینماگران اشاره کرد که مرتب به تعویق افتاد و بالاخره 28 مهرماه پارسال بدون پوشش خبری برگزار شد.

البته پس از این نشست شمقدری دیدار رئیس جمهوری با جمعی از کارگردانان سینما را مثبت ارزیابی کرد و دلیل دعوت نشدن رسانه‌ها به این جلسه را ارتباط صمیمانه‌تر سینماگران با رئیس جمهوری دانست. نشستی که شاید نتوان به رسانه‌ای شدن آن ایراد گرفت، اما می‌توان این نقد را مطرح کرد که ماحصل آن بازخوردی کارکردی در روند سینمای ایران بخصوص با توجه به پایان دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد نداشت.

عباس رافعی، ابوالحسن داودی، مسعود ده‌نمکی، اصغر فرهادی، علیرضا امینی، امیر قویدل، انسیه شاه‌حسینی، حمید و حبیب بهمنی، مهدی فخیم‌زاده، شهریار بحرانی، حسینعلی لیالستانی، سعید اسدی، حجت‌الله سیفی، احمدرضا گرشاسبی، ضیاءالدین دری، جمال شورجه، فرج‌الله سلحشور، احمدرضا معتمدی و پوران درخشنده از حاضران در این نشست بودند.

محسن رضایی از دیگر کاندیداهای نهمین دوره ریاست جمهوری بود که مرحوم رسول ملاقلی‌پور ساخت فیلم تبلیغاتی او را با نام "دولت عشق" بر عهده گرفت. فیلمی که هنگام پخش از تلویزیون با جرح و تعدیل جزئی، اما تعیین‌کننده مواجه شد و به گفته ستاد انتخاباتی دکتر رضایی محتوای فیلم را دگرگون کرد. این فیلمساز معترض سینمای دفاع مقدس آثاری چون "میم مثل مادر"، "مزرعه پدری"، "قارچ سمی"، "نسل سوخته"، "سفر به چزابه"، "هیوا" و ... را در کارنامه دارد.

حجت‌الاسلام مهدی کروبی دیگر نامزد نهمین انتخابات ریاست جمهوری بود که بهروز افخمی ساخت فیلم تبلیغاتی او را بر عهده گرفت. افخمی که در دوره‌های قبل نیز تجربه ساخت فیلم انتخاباتی نامزدها را داشت و در مقطعی هم یکی از نمایندگان شهر تهران در مجلس شورای اسلامی بود، از چهره‌های نام‌آشنا در دو حوزه سینما و سیاست است. افخمی آثاری ماندگار چون "شوکران"، "جهان پهلوان تختی"، "گاوخونی"، "روز فرشته"، ... و فیلم به نمایش درنیامده "فرزند صبح" را در کارنامه دارد.

محمدباقر قالیباف نیز از کاندیداهای ریاست جمهوری در سال 84 بود که ساخت فیلم انتخاباتی خود را به احمدرضا درویش سپرد. این فیلمساز همواره دیدگاه‌ و خط مشی سیاسی مشخص و برجسته دارد و در سینمای دفاع مقدس سازنده آثاری چون "دوئل"، "متولد ماه مهر"، "کیمیا"، "سرزمین خورشید" و ... است.

آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی دیگر نامزد نهمین انتخابات ریاست جمهوری بود که نکته جالب درباره وی ساخت دو فیلم تبلیغاتی توسط دو فیلمساز برجسته بود. کمال تبریزی و رسول صدرعاملی دو فیلم تبلیغاتی برای این کاندیدا ساختند تا نام خود را در این فهرست ثبت کنند.

تبریزی سازنده آثاری چون "یک تکه نان"، "مارمولک"، "لیلی با من است"، "گاهی به آسمان نگاه کن" و ... است. صدرعاملی نیز سه‌گانه "دختری با کفش های کتانی"، "من ترانه 15 سال دارم" و "دیشب باباتو دیدم آیدا" و دو فیلم از مجموعه "شهری که دوستش داریم" با محوریت زائران شهر مشهد را با عنوان "شب" و "هر شب تنهایی" در کارنامه دارد.

دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در حالی به روزهای ثبت‌نام کاندیداها نزدیک می‌شود که هنوز هیچ فیلمسازی به طور رسمی مسئولیت ساخت فیلم تبلیغاتی نامزدها را بر عهده نگرفته است.

نامزدهای ریاست جمهوری تا 15 اردیبهشت فرصت ثبت‌نام دارند و از پایان این ماه نیز فعالیت‌های تبلیغاتی آنان به طور رسمی آغاز می‌شود. به این ترتیب در این فرصت کوتاه باقیمانده نامعلوم بودن فعالیت‌های این بخش به نظر عجیب می‌آید. نکته جالب این است که به نظر می‌آید کار سینماگرانی که قرار است ساخت فیلم‌های تبلیغاتی هر نامزد را بر عهده بگیرند آغاز شده، اما این اخبار هنگام رسانه‌ای شدن از سوی آنها تکذیب می‌شود.

فرج‌الله سلحشور و مسعود ده‌نمکی که از گزینه‌های اصلی ساخت فیلم تبلیغاتی محمود احمدی‌نژاد بودند، اخیرا این خبر را تکذیب کردند. سلحشور گفت: هنر و ارزش و شخصیتم را به این اندازه حقیر نمی‌دانم که از آن در جهت سیاسی استفاده کنم. به عقیده من این کار هنرفروشی است و با تمام علاقه‌ای که به شخص آقای احمدی‌نژاد دارم، دوست ندارم در این ارتباط فیلمی بسازم.

ده‌نمکی هم اینگونه خبر رسانه‌ها را تکذیب کرد: تاکنون برای ساخت فیلم تبلیغاتی دکتر احمدی‌نژاد با من صحبتی نشده است. به همه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری احترام می‌گذارم، اما ساختن فیلم تبلیغاتی تخصص من نیست و فکر نمی‌کنم اگر پیشنهادی در این زمینه داشته باشم، بپذیرم.

همچنین مجید مجیدی که در دیدار میرحسین موسوی با هنرمندان حضور داشت و از گزینه‌های قطعی بود، ساخت فیلم انتخاباتی وی را تکذیب کرد. آنچه مشخص است اینکه مهدی کر‌مپور با دستیارانش مشغول ثبت تصویر از نشست‌های موسوی هستند که احتمالاً این تصاویر در قالب یک فیلم تبلیغاتی مجزا نمایش داده می‌شود.

همچنین به نظر می‌آید ساخت فیلم تبلیغاتی کروبی توسط بهروز افخمی نیز گزینه‌ای نزدیک به یقین باشد. بخصوص که دستیاران این کارگردان کار تصویربرداری اولیه فیلم را شامل سخنرانی‌‌ها و برنامه‌های انتخاباتی آغاز کرده‌اند. قرار است افخمی پس از اتمام فیلمبرداری "سن‌پترزبورگ" مرحله اصلی ساخت فیلم تبلیغاتی کروبی را آغاز کند.

نکته مهم دیگر به رخشانی بنی‌اعتماد بازمی‌گردد که در نخستین کنفرانس خبری "همگرایی جنبش زنان برای طرح مطالبات در انتخابات" از ساخت مستندی درباره مطالبات زنان از دولت دهم خبر داد. وی گفت: در این فیلم پاسخ‌ هر یک از نامزدهای ریاست‌ جمهوری به مطالبات و خواسته‌های زنان به نمایش درمی‌آید و اگر از پاسخگویی سرباز بزنند، این نکته را در فیلم لحاظ می‌کنیم.

فیلم انتخاباتی بنی‌اعتماد "ما نیمی از جمعیت ایران هستیم" نام دارد و هم‌اکنون در حال تولید است و تا قبل از انتخابات ریاست‌ جمهوری آماده می‌شود. به این ترتیب با توجه به حرف‌های این فیلمساز نمی‌توان مستند او را یک فیلم تبلیغاتی و انتخاباتی در جهت حمایت از یک کاندیدای خاص محسوب کرد.

ذکر این نکته لازم است که فیلم‌های تبلیغاتی کاندیداها 30 دقیقه‌ای بوده و توسط ستاد تبلیغاتی آنها تهیه می‌شود. پس از آماده شدن این آثار نمایندگانی از صدا و سیما، شورای نگهبان و وزارت کشور آنها را پیش از پخش بازبینی می‌کنند.